Sveštena episkopija Gornjokarlovačka Srpska pravoslavna crkva
Progonjeni hrišćani i Crkva na izdisaju u Eritreji
Ako pitate ljude: „Gde je Eritreja?“ – verovatno bi vam rekli da ne znaju. S obzirom na to da malena istočnoafrička država veličine Pensilvanije sa stanovništvom koje broji malo iznad 5 miliona, ne privlači puno pažnje. Međutim, trebalo bi. Hrišćansko stanovništvo Etitreje je progonjeno – njeni Crkvom priznati predstojatelji uklonjeni su sa položaja, i zajednica živi pod strogim vladinim zakonima koji ograničavaju njihove slobode. Etitreja je zemlja koja se nalazi na „Rogu Afrike“ i graniči se sa Sudanom na zapadu, Etiopijom na jugu, i Džibutijem na jugoistoku. U naciji preovladavaju dve glavne religije – hrišćanstvo i islam. Procenjuje se da su njih oko 50-64% stanovnika hrišćani.
Hrišćani Eritreje
Većina hrišćana pripada Eritrejskoj Pravoslanvoj Tavahedo Crkvi, koja je član porodice Orijentalnih pravoslavnih Crkava. (dohalkidonskih – prim.ur.). Ostali su rimokatolici, evangelisti luterani, i druge protestantske denominacije. Vlada priznaje samo Pravoslavnu Crkvu, Rimokatoličku Crkvu i Evangelističku Luterantsku Crkvu. Ostale verske grupe treba da se registruju pružanjem detaljnih informacija vlastima da bi stekli slobodu veroispovedanja. Zanimljivo je da Eritrejska Pravoslavna Crkva, jedna od najstarijih hrišćanskih zajednica na svetu, zahvaljuje poreklo misionarskom radu Apostola Filipa. Ona je uspostavljena kao Crkva zalaganjima Svetog Frumentija u Aksumitskom carstvu pod carem Ezanom. Abuna Antonije je bio ustoličen kao treći Patrijarh eritrejski 2004. godine. Eritrejska Pravoslavna Crkva pripada drevnoj Orijentalnoj pravoslavnoj porodici Crkava zajedno sa Koptskom, Sirijskom, Jermenskom, Indijskom i Etiopskom Pravoslavnom Crkvom.
Utamničen Patrijarh
Sveti Sabor je jednoglasno izabrao Abunu Antonija za Patrijarha 5. marta 2004. godine, i on je ustoličen za trećeg Patrijarha eritrejskog 24. aprila 2004. godine od strane pape Šenude III, uz sasluženje eritrejskih i koptskih pravoslavnih mitropolita i episkopa. Patrijarh Antoni je dao ogroman doprionos vaspostavljanju i provođenju u život monaških pravila u manastirima Eritreje dok je služio kao iguman. Mnogo je otvoreniji prema modernim tehnologijama, medicini, i hiljade ljudi ga obožavaju zbog njegove ljubavi, velikodušnosti. Kao Patrijarh Eritreje bunio se protiv većeg mešanja vlade u verske poslove. Njegov jak otpor ekskomunikaciji tri hiljade članova Medhane Alem, pokreta Pravoslavne nedeljne škole, kao i njegovi zahtevi da vlada treba da oslobodi utamničene hrišćane koji su optuženi za izdaju, smatraju se jednim od razloga za njegov sukob sa eritrejskim vlastima.
Sveti Sinod je stao na stranu vlade i tokom januara 2005. godine održana je tajna sednica na kojoj su ga lišili izvršne vlasti, tako da je bio ograničen samo na zvanične crkvene službe. Sveti Sinod je tražio podršku pape Šenude da ukloni Abunu Antonija, ali je on odbio da podrži takav čin. Tajno zasedanje Svetog Sinoda januara 2006. održano je u Asmari, kad je Patrijarh zvanično uklonjen sa svog trona, i 20. januara dva sveštenika uz pripadnike obezbeđenja iz Vlade ušli su u Patrijarhovu rezidenciju i konfiskovali njegove lična patrijaraška znamenja.
Kršeći crkvene kanone i ustav, vlada je postavila episkopa Dioskora mendeferskog za antipatrijarha 27. maja 2007. godine. Abuna Antonije je bio prisiljen da napusti svoju službu i utamničen je na nepoznatoj lokaciji negde u prestonici Asmari. Javljeno je da je Patrijarh zatočen u zatamnjenoj sobi. Abuna Antonije je izolovan i zatvoren usled vladinog glavnog plana da uništi beskompromisni i hrabri stav Patrijarha koji se protivio neželjenom mešanju vladinih mehanizama u verske poslove. Vlada je ovo provela tako što je uhapsila i raščinila veliki broj sposobnih i uglednihsveštenika u Pravoslavnoj Crkvi, kao i taktički potčinivši članove Svetog Sinoda vladinom planu. Patrijarh nikad nije delovao kao marioneta vlasti; pre je bio pobornik mira i pravde. Stoga je zatočen i veruje se da je još uvek živ. Patrijarh je primer pravog živog mučenika za našeg Gospoda, Isusa Hrista.
Treba napomenuti da nijedna od Pravoslavnih Crkava, Rimokatolička Crkva i druge hrišćanske denominacije, nisu priznale patrijarha Abunu Dioskora, kojeg je postavila vlada. Eritrejska vlada tvrdi da se patrijarh Abuna Antonijedobrovoljno povukao u jedan od izolovanih manastira u unutrašnjosti i da je veoma predan molitvama. Uprkos svojim zahtevima, eritrejska vlada nije uspela da dostavi podatke o stanju patrijarha. Postoje zajednice Eritrejske Pravoslavne Crkve van Eritreje, posebno u SAD i u Velikoj Britaniji, gde služe dva episkopa, i to Abuna Makarije (episkop Eritrejske Crkve u SAD) koji je takođe član Koptskog Svetog Sinoda. Abuna Marko, episkopa Eritrejske Pravoslavne Crkve u Velikoj Britanije papa Šenuda je osumnjičio za njegov provladin stav kao i podršku patrijarhu kojeg je postavila vlada. On nije više član kanonske Eritrejske Pravoslavne Crkve.
Dodatno, postoje eritrejske zajednice u različitim delovima sveta posebno u Jerusalimu, Svetoj zemlji. Treba istaći da je eritejska pravoslavna zajednica u dijaspori podeljena na dve grupe; jedna podržava kanonskog patrijarha Abunu Antonija, a druga podržava Patrijarha kojeg je postavila eritrejska vlada.
Progon hrišćana
Izveštaji nekoliko organizacija za ljudska prava poput In Chains for Christ (ICFC) („U lancima za Hrista“) govore nam da su hrišćani i hrišćanske Crkve masivno progonjeni u Eritreji. Izveštaji tvrde da hrišćani koji pokušavaju da se pobegnu od progona, suočavaju sa pretnjama, torturom, seksualnim uznemiravanjima, prebijanjima i zatvorom. Puno hrišćana beži iz zemlje u susedne države. Procenjuje se da ima više od 2000-3000 hrišćana u eritrejskim zatvorima. Prema izveštajima, evangelistički i pentekostalni hrišćani napadaju se u velikim razmerama. Trgovci ljudima ubijaju puno ljudi koji beže u Egipat, a mnoge druge drže zarobljenim u Sinajskoj pustinji. Izbeglice proživljavaju i fizičko i psihičko mučenje. Puno ljudi koji su u zatvoru, umiru zbog torture i nedostatka medicinske pomoći. Zvanični izvori eritrejske vlade poriču bilo kakve napade na hrišćane.
Uprkos tome što je jedna od zvanično priznatih i najvećih hrišćanskih zajednica u Eritreji, vladina mašinerija progoni Pravoslavnu Crkvu. Prema izveštaju ICFC, Pravoslavna Crkva u Eritreji je u alarmantnom stanju. Od 2005. godine, 1500 pravoslavnih sveštenika i đakona je prisiljeno da služe vojsku. Tokom protekle četiri godine Pravoslavna Crkva se svela na produženu ruku odeljenja verskih poslova. Istorijski i drevni artefakti Pravoslavne Crkve uklonjeni su iz crkava i manastira; je vlada ih je konfiskovala. Iako ima puno crkava u gradskim oblastima, veliki broj pravoslavnih crkava zatvoreno je u seoskim delovima Eritreje, zbog nedostatka sveštenstva. To je ciljani plan vlade da bi stvorila nestašicu pravoslavnih sveštenika i đakona nateravši ih da služe u vojsci kao vojnici. Sada vlada prisiljava sve pravoslavne đakone i sveštenike ispod 50 godina da neograničeno služe u vojsci, čime lišavaju Crkvu sveštenstva. Procenjuje se da će više od 1500 pravoslavnih crkava biti zatvoreno u doglednoj budućnosti. Neki primeri zatvorenih crkava su crkva Svetog Georgija u Aligideru, crkva Gelila Marijam u Šambuku, crkva Medane Alem Demas blizu Ginda `E, crkva Svetog Mihaila MeHrad Lam blizu Onafne, i crkva u Adi-Itavu u oblasti Mendefera kao i crkva Svetog Gavrila Arhanđela kraj Teseneja.
Mitropolit Aba Serafim: Jedini borac
Aba Serafim, mitropolit glastoburski, na čelu Britanske Pravoslavne Crkve u okviru Koptske Pravoslavne Patrijaršije, nastojao je proteklih nekoliko godina da privuče vrlo neophodnu međunarodnu pažnju i pomoć za progonjene hrišćane Eritreje, kao i da povrati Abunu Antonija na njegovu stolicu. Mitropolit služi večernje molitve za progonjene hrišćane Eritreje svake godine posebno kraj eritrijske ambasade u Velikoj Britaniji.
Molba za pomoć
Postoji stalna molba za pomoć od strne postradalnih hrišćanskih zajednica Eritreje. Više zemalja na Zapadu, posebno SAD, vrši pritisak na eritrejsku vladu da poštuje ljudska prava i vrati verske slobode. Komisija za ljudska prava Ujedinjenih nacija više puta je pozvala na mir i obnovu verskih sloboda. Međutim, izgleda da se ignoriše bilo koja vrsta međunarodnog pritiska. Neke organizacijerade za progonjene hrišćane Eritreje i drugih zemalja, a to su: Crkva u lancima (Church in Chains), Oslobodi Eritreju (Release Eritrea), Svetska hrišćanska solidarnost (Christian Solidarity Worldwide), U lancima za Hrista (In Chains for Christ), Ljudska prava u Eritreji (Human Rights Concern Eritrea), Progon (Persecution), Release International.
Razvoj
Godine 2014. OSR medijska mreža (www.theorthodoxchurch.info) objavila je tajni snimak Abuna Antonija sa mobilnog telefona ,gde se vidi da Patrijarh izgleda mirno i spokojno, mada još uvek u kućnom pritvoru. Ignorisani su zahtevi da se on prebaci u manastir. Godine 2015. patrijarh Dioskor ,kojeg je vlada postavila, je umro. Patrijarh Abuna kojeg je potom postavila, umro je 2017. godine. Vlasti i vladina marionetska Crkva u Eritreji počeli su pregovore sa zatočenim kanonskim patrijarhom Abunom Antonijem.
Postignutje dogovr između Crkve i pritvorenog Patrijarha. Oktobra 2017. godine vlada je obmanula međunarodnu zajednicu organizujući sastanak pomirenja i liturgijsku službu. Patrijarh Abuna Antonije je učestvovao u službi. Nijedna izjava nije dobijena od njega. Tim povodom pročitano je zvanično saopštenje, ali originalni sastav pisma je različit od onoga što je dogovoreno između Patrijarha i vlasti. Fotografije patrijarha Abune Antonija koji prisustvuje Božanskoj Liturgiji objavljene su na društvenim mrežama i pritom ističe da su okončani problemi između patrijarha Abuna Antonija i Svetog Sinoda Eritrejske Crkve. Međutim, posle te nedeljne Liturgije Patrijarh je uhapšen i sklonjen na nepoznatoj lokaciji u prestonici Asmari. Zatvaranje patrijarha Abune Antonija i dalje zbunjuje hrišćanski svet. Eritreja ostaje crno poglavlje. Molim za veliko čudo u Eritreji i iskam od svakog od vas da se molite za stradalne hrišćane. Stanimo složno i govorimo i delujmo za našu braću i sestre u Eritreji. Neka Svemoćni Bog ima milosti za njegova čeda u Eritreji.
Džordž Aleksander
Izvor: occidentalworld.com (sa engleskog – Informativna služba SPC)
