Novosti

Zatrli sve srpsko. Srbi u enklavama pre�ivljavaju sa samo jednim evrom dnevno, a samo je osam odsto zaposlenih

Uni�tene crkve i manastiri na Kosovu i Metohiji od 17. marta 2004 god.

Mračno i sumorno... Tako je Kaj Ejde, 9. oktobra 2005. godine, opisao stanje standarda na Kosovu i Metohiji u svom izve�taju dostavljenom generalnom sekretaru UN Kofiju Ananu. Riječnikom statistike, ogoljenih činjenica i surovih brojki, stvarno stanje na Kosovu od 1999. godine do danas izgleda jo� mračnije i sumornije. Samo tokom pogroma 17. i 18. marta 2004. godine ubijeno je 19 osoba, oko 1.000 je ranjeno, protjerano je vi�e od 4.000 Srba i drugih nealbanaca, a uni�teno je i o�tećeno vi�e od 1.000 srpskih kuća. Na spisak nestalih i onih koji su utoči�te na�li u drugim dr�avama nikada nije stavljena tačka.

Od potpisivanja Kumanovskog sporazuma, paralelno sa povlačenjsm srpske vojske i policije, sa Kosmeta je proterano oko 250.000 Srba i nealbanaca. Njih oko 22.000 ostalo je u pokrajini, ali van svojih domova, u statusu privremeno raseljenih.

Poređenja radi, u ju�noj pokrajini je pre 1999. godine i "Milosrdnog anđela" �ivjelo 372.444 Srba i nealbanaca. Prema poslednjim podacima, od pro�le godine, na KiM se vratilo svega oko 17.500 prognanih, od čega 6.500 Srba.

Međutim, većina njih se samo "fiktivno" na papiru opet vodi u pokrajini, dok je istinskih povratnika mnogo manje: tek oko 819 srpskih domaćinstava, sa oko 1.500 ljudi, organizovano se vratilo na KiM, i jo� oko 1.000 Srba odlučilo se na samostalan povratak. Srbi su prognani iz 312 naselja, a vratili su se u oko 40 mesta.

Izračunato je da bi povratak barem 200.000 raseljenih sa Kosmeta, ako se nastavi ovim tempom, mogao da se zavr�i za od dva do tri vijeka! Istovremeno, vi�e stotina hiljada Albanaca - onih za koje se tvrdilo da su proterani ili ubijeni - vratilo se na Kosovo za kraće od pola godine posle sukoba 1999. godine.

A, Srbi koji su se i vratili, morali su �ivot da počnu "od nule". Ono �to je zapaljeno, moralo je da se obnovi, a često su i kuće koje su dizane iz pepela ponovo bile na udaru albanskih ekstremista.

Za poslednjih osam godina Srbima je opljačkano i poru�eno 17.000 kuća, a u 28.000 kuća i stanova ne �ive njihovi vlasnici već, mahom, albanske porodice.

U ovom momentu, �irom Kosmeta ima vi�e od 600 izgrađenih kuća za srpske povratnike u mjestima u kojima su �iveli i pre 1999. godine, ali su one vi�e od dvije godine prazne. Razlog - nema ni bezbjednosti ni slobode kretanja. Vi�e od tri godine prazno je i 35 kuća u Novom Selu kod Vučitrna, pored same francuske vojne baze.

Isto toliko je neuseljenih domova u selu Podgorce kod Kosovske Vitine, a čak 125 srpskih kuća je prazno u Svinjarima kod Mitrovice, odakle su Srbi potpuno proterani marta 2004. godine.

Prema podacima UNHCR, jedna povratnička porodica u proseku �ivi u 45 kvadrata, od svega �to im treba imaju samo �poret na drva, pone�to od name�taja, fri�ider, radio, TV. I to je sve. Prema podacima Svetske banke, Srbi u enklavama pre�ivljavaju sa jednim evrom dnevno, a u tim sredinama samo je osam odsto zaposlenih. U mjestima gdje su nekada Srbi �ivjeli domaćinski, pokazalo se, nisu mogle da pre�ive čak ni svetinje od istorijskog značaja. Na spisku zapaljenih, oskrnavljenih i o�tećenih vi�e je od 130 crkava i manastira.

U divljačkom pogromu 17. marta 2004. godine, Albanci su u jednom danu zapalili i uni�tili 25 crkava i manastira, a među njima crkvu Bogorodice Ljevi�ke iz 14. vijeka, manastir Svetih arhangela kod Prizrena, manastir Devič, podignut u 14. vijeku...

Zajednički dokument SRJ i Unmika od 5. novembra 2001. godine trebalo je da bude okvir za izradu mnogobrojnih programa za povratak prognanih i raseljenih sa Kosmeta. Ostalo je samo slovo na papiru.

Prema izve�taju Koordinacionog centra za KiM, glavne prepreke povratku Srba su: nedostatak bezbjednosti, ograničena sloboda kretanja, duga procedura dobijanja saglasnosti albanske zajednice, nedostupna radna mesta, nepovjerenje u institucije...